Anelka, de chagrijn

Praten over Nicolas Anelka is praten over een geweldige speler met een uitstekend scorend vermogen, koelbloedigheid en techniek. Maar het is ook praten over een persoon die nogal ingewikkeld is vanwege een persoonlijkheid waarmee niet iedereen goed overweg kan. Hij speelde voor enkele van de beste clubs in Europa, in een carrière die zelfs door sommige van de grootste spelers zou worden benijd. Gedurende zijn loopbaan zag hij voetbal altijd als werk en niet als een passie-iets wat hij deed om geld te verdienen, maar waar hij zich niet per se prettig bij voelde. Hij gaf de voorkeur aan andere omgevingen, zoals acteren.

Nicolas Anelka, Chelsea
©

Beginjaren

Nicolas Anelka werd geboren op 14 maart 1979 in Le Chesnay (nu Le Chesnay-Rocquencourt), een gemeente in het departement Yvelines in noord-centraal Frankrijk. Zijn ouders waren immigranten uit Martinique die in 1974 naar Frankrijk kwamen. Op slechts 4-jarige leeftijd begon hij te spelen bij Trappes-St Quentin, een kleine club in de regio, waar hij tien jaar bleef totdat hij overstapte naar de prestigieuze Clairefontaine-academie. Daar speelde hij onder andere samen met Louis Saha, die later zou uitkomen voor Manchester United en het Franse nationale team. Slechts een paar jaar op de academie waren genoeg om de aandacht te trekken van een van de grootste clubs van Frankrijk: Paris Saint-Germain. Daar maakte hij op slechts 16-jarige leeftijd zijn profdebuut.

Het buitenland opzoeken

In februari 1997, net iets meer dan een maand voor zijn 18e verjaardag, tekende Anelka bij Arsenal, waar zijn landgenoot Arsène Wenger enkele maanden eerder was aangesteld als trainer. De transfer bedroeg slechts 760 duizend euro, aangezien de Engelse club gebruikmaakte van juridische mazen in de recent ingevoerde Bosman-arrest. In zijn eerste zes maanden in Londen kreeg hij nauwelijks speeltijd, voornamelijk vanwege Wenger's beleid dat buitenlandse spelers moesten wennen aan het Engelse voetbal.

In zijn eerste volledige seizoen kreeg hij meer speeltijd en werd hij zelfs een sleutelspeler in het behalen van de dubbel in het seizoen 1997-98, met belangrijke doelpunten, zoals zijn eerste tegen Manchester United en zijn treffer in de FA Cup-finale tegen Newcastle.

In het seizoen 1998-99 kreeg hij door een blessure van Ian Wright een basisplaats bij de Gunners en maakte hij indruk door 17 doelpunten in de Premier League te scoren, waarmee hij topscorer van de club werd. Dit leverde hem de prijs voor beste jonge speler van het seizoen op. De spits vond dat zijn uitstekende prestaties beloond moesten worden met een nieuw contract en een loonsverhoging, maar Arsenal ging daar niet in mee. Dit leidde ertoe dat Anelka voor 35 miljoen euro naar Real Madrid vertrok, waarmee hij destijds een van de duurste transfers in de geschiedenis werd.

Een zeer turbulent jaar in Madrid

Anelka's periode bij de Koninklijke was kort, maar zowel op positieve als negatieve wijze zeer turbulent. Hij slaagde er nooit echt in om zich aan te passen aan het team, had moeite met de vaak veeleisende fans van Real Madrid en had geen goede communicatie met trainer Vicente del Bosque, die hem meestal als rechtsbuiten opstelde omdat Raúl en Morientes de vaste spitsen waren.

Op een gegeven moment weigerde hij te trainen na een wisselbeurt, wat ertoe leidde dat de club hem een financiële sanctie oplegde en hem 45 dagen schorste. De Franse spits deed enkele controversiële uitspraken over de situatie, waarvoor hij later excuses moest aanbieden om weer bij het team te mogen aansluiten.

Dat jaar scoorde Anelka slechts 7 doelpunten voor Real Madrid, wat misschien weinig lijkt. Echter, twee van die doelpunten waren in de halve finales van de UEFA Champions League tegen Bayern München, waarmee hij de club naar de finale loodste. In die finale begon hij in de basis, en die twee goals waren misschien wel het hoogtepunt van zijn periode in Madrid, omdat ze cruciaal waren voor het behalen van de achtste Europa Cup/Champions League-titel van de club.

In de zomer van 2000 werd Florentino Pérez voor het eerst voorzitter van Real Madrid. Dit bracht de recordaankoop van Figo met zich mee, waardoor de club enkele spelers moest verkopen om de financiële balans te herstellen. Een van de verkochte spelers was Anelka, die voor 34,5 miljoen euro terugkeerde naar zijn oude club PSG. Hierdoor recupereerde Real Madrid vrijwel het volledige bedrag dat ze in Anelka hadden geïnvesteerd.

De globetrotter

Dat jaar bij Real Madrid was het begin van een lange periode in zijn carrière waarin hij voortdurend van club zou wisselen. Hij bleef anderhalf jaar bij Paris Saint-Germain, waar zijn prestaties, ondanks een goede start en zelfs een aanvoerdersband, niet bijzonder indrukwekkend waren. Hij had echter problemen met zijn coach, en daarom werd hij voor zes maanden uitgeleend aan Liverpool. Bij Anfield scoorde hij enkele belangrijke doelpunten, maar zijn verblijf werd niet permanent omdat de club besloot te investeren in een andere spits, El Hadji Diouf, die net een geweldig WK met Senegal had gespeeld.

Anelka verliet Engeland niet, want Manchester City betaalde 20 miljoen om hem aan te trekken, wat hem destijds de duurste aankoop in de clubgeschiedenis maakte (heel andere tijden dan nu). De hoop was dat de Fransman de grote ster van het team zou worden. In zijn eerste seizoen scoorde hij doelpunten tegen zijn twee voormalige clubs (Arsenal en Liverpool) en werd hij topscorer van het team dat seizoen. Tijdens een reis naar de Verenigde Arabische Emiraten, na enige overweging, besloot hij zich tot de islam te bekeren en verklaarde hij zelfs dat hij in het Arabische land wilde blijven spelen en niet wilde terugkeren naar Europa. Dit gebeurde uiteindelijk niet, maar in de winter van 2005 verliet hij City alsnog, zij het om te tekenen bij Fenerbahçe in Turkije.

Hij zou slechts anderhalf jaar in Turkije blijven voordat hij opnieuw terugkeerde naar Engeland, dit keer naar Bolton, waar hij op dat moment de duurste aankoop van de club werd. Bij Bolton presteerde hij goed, hoewel zijn relatie met de club enigszins vreemd was, omdat hij bij een paar gelegenheden hintte op een mogelijke overstap naar een grotere club. In januari 2008 was het Chelsea dat hem aantrok, waarmee hij aan de langste periode bij één club in zijn carrière begon. In zijn eerste volledige seizoen bij de Blues (2008-09) profiteerde hij van een blessure van Didier Drogba en werd hij niet alleen de topscorer van het team, maar won hij ook de topscorerstitel van de Premier League dat seizoen.

In 2010 speelde Anelka een sleutelrol in de kwalificatie van Frankrijk voor het WK van dat jaar en werd hij door Raymond Domenech opgenomen in de selectie voor het toernooi. Tijdens het toernooi kreeg Anelka ruzie met de bondscoach, wat eindigde in zijn gedwongen vertrek uit het Franse kamp. Dit leidde ertoe dat de rest van het team de volgende dag uit protest niet kwam opdagen voor de training. De Franse voetbalbond vroeg Anelka om een openbare verontschuldiging, maar de speler weigerde, waarop hij voor 18 maanden werd geschorst van het nationale team. Anelka reageerde door te zeggen dat hij al had besloten te stoppen bij het Franse elftal en vond de schorsing daarom vooral vermakelijk.

Nicolas Anelka toen hij voor Shanghai Shenhua speelde
Nicolas Anelka toen hij voor Shanghai Shenhua speelde
In januari 2012 verliet Anelka Chelsea om zich aan te sluiten bij Shanghai Shenhua in de Chinese Super League, een competitie die op dat moment op zijn hoogtepunt was en veel topspelers aantrok. Anelka verklaarde dat hij geen interessante aanbiedingen had gekregen om in Europa te blijven spelen en dat hij daarom voor China koos. Een jaar later werd hij voor zes maanden uitgeleend aan Juventus, waar hij echter slechts drie wedstrijden speelde.

In de zomer van 2013 beëindigde hij zijn contract in China en vertrok hij naar West Bromwich Albion, in wat zijn laatste terugkeer als profvoetballer naar Engeland zou zijn. Zijn tijd bij de club werd vooral gekenmerkt door controverse over een doelpuntviering waarbij hij een gebaar maakte dat als antisemitisch werd beschouwd. Anelka verklaarde later dat het een gebaar was dat populair was gemaakt door een vriend en komiek, Dieudonné. In september 2014 tekende hij bij Mumbai City in India, waar hij een paar jaar bleef, eerst als speler en later als speler-manager, voordat hij uiteindelijk zijn professionele voetbalcarrière beëindigde.